Pas mijëra vitesh, iluzioni i famshëm i hënës, ende i pazgjidhur
luzioni i Hënës “i lodhi” filozofët e mëdhenj të Greqisë së lashtë dhe mendjet më të shkëlqyera të Revolucionit Shkencor – dhe ai vazhdon të sfidojë shkencëtarët në ditët e sotme.
A e keni vënë re ndonjëherë se Hëna duket më e madhe kur lind apo perëndon?
Ky është iluzioni i Hënës, një keqperceptim optik që bën që Hëna të duket më e madhe pranë horizontit sesa më lart në qiell. Thuhet shpesh se Aristoteli e ka menduar këtë efekt që në shekullin e IV pes. Ai ia atribuoi atë vetive zmadhuese të atmosferës së Tokës.
Pra, teoria e tij shpjegon: kur Hëna shikohet në horizont, drita duhet të kalojë nga atmosfera e dendur, e cila e zmadhon atë si një xham zmadhues. Tani ajo që dimë është se iluzioni i Hënës është një mashtrim i sistemit vizual njerëzor, jo funksionimi i çuditshëm i sistemeve planetare. Hëna mund të duket në përmasa të ndryshme me sy të lirë, por thjesht mund të përdorni një vizore për të matur fotografitë e Hënës dhe për të treguar se ajo mbetet në të njëjtën gjerësi në çdo natë të caktuar, pavarësisht nëse është duke shumë pranë horizontit ose nëse është larg në qiell.
Ashtu si shumë iluzione të tjera optike, ka të ngjarë të jetë një çështje e kontekstit dhe perspektivës. Shumica e shpjegimeve moderne pajtohen se iluzioni i Hënës luan me paaftësinë e trurit tonë për të kapur madhësinë dhe distancën e objekteve të pazakonta si Hëna, megjithëse nuk është e sigurt se si dhe pse ndodh kjo./geekroom